voorouderverering
Voorouderverering, allerlei rituelen, angst voor geesten van voorouders, initiatiekampen voor jongens en traditionele genezers, begrippen waar ik mij een aantal jaar geleden geen voorstelling voor kon maken.
Maar deze begrippen zijn voor veel mensen hier de dagelijkse realiteit.
Er wordt geschat dat 80% van de zwarte Afrikaanse bevolking in Zuid-Afrika nog naar traditionele genezers gaat. Hier kwam ik achter toen ik mij verdiepte in de invloed van het traditionele Afrikaanse geloof op de gezondheidszorg in Zuid-Afrika, dit deed ik voor een opleiding. Het traditionele Afrikaanse geloof stelt dat de wereld uit twee sferen bestaat: de wereld van de levende mensen en de wereld van de voorouderlijke geesten. Voorouders zijn 'levend-dode' geesten die bloedverwant zijn aan de mensen. De voorouders tonen interesse in het dagelijks leven van familieleden en bemiddelen tussen de levenden en 'Idlozi elikhulu' (voorouder van de voorouders), ook wel bekend als de Scheppergod of Ptah. Ze geloven wel in één Almachtige God, hierom sluit het ook aan bij het Christendom. Gezondheid, ongeluk en voorspoed zijn gekoppeld aan de toorn of gunst van de voorouders, dit zorgt voor veel angst. Traditionele genezers zijn tussenpersonen tussen de voorouders en de levende mensen. In veel Afrikaanse kerken is er sprake van syncretisme, vermenging van godsdiensten. Veel kerken hangen het christelijke geloof aan, maar het geloof in voorvaderen is ermee vermengt.
En nu ik er iets – echt maar ‘iets’ - over weet, kom ik het ook meer tegen op het veld. In Hammanskraal heb ik nagevraagd of hier ook mensen nog veel naar traditionele genezers gaat, dit bleek zou te zijn. Ik kreeg verschillende verhalen te horen. Ook ben ik de laatste tijd naar verschillende begrafenissen geweest. Bij sommige begrafenissen kon ik opvangen dat er gesproken werd over voorvaderen door een pastor (dominee). Zeker op een begraafplaats zie je dat het geloof in geesten springlevend is, op graven liggen er allerlei spullen die bestemd zijn voor diegene die daar begraven ligt. Op zulke momenten grijpt de nood van de bevolking mij aan. Zoveel mensen die niet weten wat werkelijke de Bijbelse boodschap is. Zoveel schapen zonder werkelijke gezonden herders, zonder de Herder.
Een aantal dagen geleden sprak ik een vrouw op de tuin in Hammanskraal, zij heeft de keuze gemaakt om niet meer naar een Afrikaanse kerk te gaan, ze voelt dat het niet de waarheid is. Ze ervaart hierom nu vervolging in haar familie. Ze vertelt als nu ziekte in haar familie komt, zei als schuldige wordt aangewezen, zij stemt immers de voorvaderen niet gunstig. En als ze gelijk zou hebben dat het in de kerk niet volgens God Woord gaat, dan zou God haar dan wel met haar problemen helpen. Maar dit gebeurt niet. Dus dan klopt het niet. Het welvaartevangelie is hier ook sterk aanwezig. Als ik met haar spreekt huilt ze, ze ervaart veel strijd en aanvechting, van binnen en van buiten. Ze zegt: “Het is zo pijnlijk om mijn zonden te leren kennen. Is dat hoe de Heere werkt en blijft dit altijd? En in mijn omgeving is het zwaar, ik verdiende normaal wat extra geld omdat ik haren van mensen verzorgde. Maar nu komen ze niet meer omdat ik van de kerk ben gegaan. Het is zwaar.” Als ik met haar spreek voel ik haar strijd, ook proef ik een honger naar het Woord en een verlangen om Heere te leren kennen. Als ik vraag of ze terug zou willen naar haar oude leven, schudt ze haar hoofd. Nee, dat ook niet. In het zoeken, in haar tranen, ligt toch ook vreugde.
Na een tijd praten zie ik een kleine glimlach op haar gezicht verschijnen en lacht ze door haar tranen heen. Verwonderd ging ik weg, zo gesprek had ik vandaag niet verwacht. In stilte bid ik of de Heere haar wil leiden en het gesproken woord wil zegenen en bovenal, dat ze persoonlijk de Heere Jezus mag leren kennen.
Marieke Bakker
